تهویه مطبوع بیمارستان
سیستم سرمایش و گرمایش بیمارستان، با توجه به محیط خاصی که دارد و کاربری متفاوت آن، به طور کلی با دیگر انواع تهویه مطبوع متفاوت است. این تفاوت در نام دستگاه هایی که در محیط های درمانی استفاده می شود، نیست. بلکه سیستم تهویه مطبوع بیمارستان به ویژگی های خاصی مجهز می شود تا بتواند سلامت کارکنان و بیماران را تضمین کرده و محیط را عاری از عوامل بیماری زا کند. هر بیمارستان دارای بخش های مختلفی است که از نظر کیفیت تهویه مطبوع، شرایط متفاوتی را می طلبند. به این معنا که پاکسازی کامل هوا از هر نوع میکروارگانیسم و ذرات معلق در برخی بخش ها نظیر اتاق عمل نیاز است و این در حالی است که در بخش های دیگر نظیر رخت شوی خانه و خدمات، به این سطح از فیلتراسیون هوا احتیاجی نیست. تهویه مطبوع بیمارستان به طور کامل و از همه ابعاد در این مطلب مورد بررسی قرار گرفته است و تاسیسات و تجهیزات لازم برای این منظور نیز معرفی گشته اند.
اهمیت تهویه مطبوع در بیمارستان ها
تهویه بیمارستان ها و محیط های درمانی از آن نظر اهمیت بالایی دارد که این فضاها به شدت مستعد تجمع عوامل بیماری زا، بوهای ناخوشایند، انواع آلودگی و رطوبت هستند. تجمع افراد زیاد در این فضا و بیمار بودن بخش زیادی از این جمعیت، اهمیت تهویه مطبوع در بیمارستان ها را آشکار تر می سازد. باید در نظر داشت که بیمارستان و فضاهای درمانی، محل حضور افرادی است که ممکن است دچار بیماری های واگیردار بوده و چنانچه تهویه مطبوع در این محیط ها به درستی صورت نگیرد، سلامت دیگر افراد به خطر خواهد افتاد. به شیوع ویروس کرونا، بیش از هر زمان دیگری به اهمیت تهویه مطبوع در بیمارستان ها پی برده شد. این تنها گوشه ای از نقش مهم سیستم سرمایش و گرمایش بیمارستان در حفظ جان کارکنان و بیماران است و تاثیرات مثبت آن در اتاق های تمیز، اتاق های جراحی و … را نباید نادیده گرفت. به لطف تهویه مطبوع با کیفیت در بیمارستان ها، هوای مطلوبی به محیط وارد می شود و ادامه حضور در آن با حذف عوامل بیماری زا و بوهای ناخوشایند ممکن می شود.
تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان
انواع سیستم تهویه بیمارستان ها باید بتوانند از عهده وظایفی برآیند که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
سرمایش و گرمایش محیط درمانی: تنظیم دما به نحوی که آسایش را برای کارکنان و بیماران در هر بخش متناسب با نیاز آن قسمت، تامین گردد، از اصلی ترین وظایف تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان است.
فیلتراسیون هوا: از بین بردن ذرات معلق، بوهای ناخوشایند، میکروب ها و میکروارگانیسم ها، مواد رادیو اکتیو و شیمیایی و به طور کلی هر ذره ای که برای سلامتی بیماران و کارکنان مضر باشد، به عهده سیستم تهویه مطبوع بیمارستان هاست.
کنترل رطوبت: رطوبت می تواند منجر به تکثیر عوامل بیماری زا شود و کنترل آن برای حفظ سلامت بیماران و کارکنان به شدت ضروری است. یک تهویه بیمارستانی مناسب، می تواند در صورت لزوم میزان رطوبت را افزایش داده و در شرایط لازم، آن را کاهش دهد.
کنترل جریان هوا: در برخی مواقع لازم است تا جریان هوای یک واحد از محیط درمانی، بدون جابجایی با بخش های دیگر باشد و هیچ حرکتی بین هوای بخش های مختلف وجود نداشته باشد. این وظیفه را می توان به سیستم های تهویه مطبوع بیمارستانی و محیط های درمانی سپرد که از انتقال هوا بین بخش های مختلف پیشگیری به عمل آورند. این مساله به ویژه در بخش هایی که بیماران عفونی و مبتلایان به امراض واگیردار هوایی حضور دارند، به شدت پر اهمیت می شود.
معرفی سیستم های تهویه مطبوع در بیمارستان ها
تهویه مطبوع بیمارستان ها را می توان در سه دسته تقسیم بندی کرد که با توجه به بودجه ای که برای آن در نظر گرفته شده است، شرایط آب و هوایی و بررسی های فنی دیگر، از یک یا ترکیبی از این سیستم ها در بخش های مختلف محیط درمانی بهره گرفته می شود. این سه سیستم عبارتند از تهویه طبیعی، تهویه مکانیکی و تهویه ترکیبی که در ادامه به معرفی آنها پرداخته شده است.
تهویه مطبوع طبیعی
استفاده از انرژی و نیروهای طبیعت برای تهویه مطبوع بخش های خاصی از محیط های درمانی در این دسته جای دارد. به عنوان مثال استفاده از گرمایش خورشید، وزش باد طبیعی و … در این دسته از تهویه بیمارستانی جای دارند. با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه ای که بیمارستان در آن واقع شده است، جهت گیری ساختمان و معماری آن و دیگر فاکتورهای تخصصی می توان از تهویه طبیعی در بخش های خاصی از محیط های درمانی استفاده کرد.
تهویه مطبوع مکانیکی
تهویه مکانیکی در واقع استفاده از دستگاه هایی است که در حوزه تهویه مطبوع به کار برده می شوند. فن ها، فن کویل ها، دستگاه هواساز و … همگی در دسته تهویه مطبوع مکانیکی جای دارند و می توانند ضمن تامین سرمایش و گرمایش بیمارستان، میزان رطوبت را کنترل کرده و فیلتر کردن هوا را نیز به انجام برسانند.
تهویه مطبوع ترکیبی
استفاده از تهویه مطبوع مکانیکی به همراه طبیعی را تهویه ترکیبی می گویند و این شیوه زمانی به کار برده می شود که تهویه طبیعی به تنهایی کافی نبوده و می توان از هر دونوع این شیوه ها، برای بهبود گردش هوا و تنظیم جریان آن و نیز گرمایش و سرمایش بهره برد.
اجزاء اصلی تهویه بیمارستانی
انواع سیستم تهویه مطبوع بیمارستان به کمک دستگاه هایی اجرایی می شود که بتوانند ضمن تامین دمای مورد نظر، فاکتورهای دیگر نظیر فیلتراسیون هوا و تنظیم رطوبت را به بهترین شکل و بر اساس نیاز منطقه به انجام برسانند. این دستگاه ها عبارتند از:
هواساز چند منطقه ای
از هوارسان چند منطقه ای در فضاهایی در بیمارستان ها و محیط های درمانی استفاده می شود که نیاز به تنظیم دما، رطوبت و فیلتراسیون هر واحد به صورت مستقل وجود داشته باشد. غالبا سرمایش و گرمایش اتاق عمل، اتاق جراحی و زایمان از نوع هواساز چند منطقه ای یا مولتی زون است و در این صورت دستگاه باید با هوای کاملا تازه فعالیت کرده و فاقد دمپر هوای برگشتی باشد. در این دسته از هواسازها، امکان کنترل دما توسط ترموستات وجود دارد و کاربران می توانند با توجه به نیازی که در محیط وجود دارد، دمای هوای اتاق و بخش درمانی را تنظیم کنند. برای فیلتر کردن هوا در این هواساز ها، امکان استفاده از انواع فیلترهای موجود در بازار وجود دارد و غالبا برای پاکسازی کامل هوا از فیلتر هپا یا اولپا استفاده می شود. در محیط های درمانی از نوع خاصی از هواساز ها استفاده می شود که با نام هواساز هایژنیک یا بیمارستانی شناخته می شوند. تفاوت این مدل با دیگر انواع هوارسان در فیلترهای به کار برده شده و استفاده از هوای تازه برای تهویه مطبوع می باشد. بررسی های دقیق تر این دستگاه را می توانید در مطلب هواساز چند منطقه ای چیست؟ به انجام برسانید.
فن کویل بیمارستانی
فن کویل از دیگر تجهیزات تهویه مطبوع است که در محیط های درمانی به کار برده می شود. این دستگاه می تواند به دو شکل هوای تازه یا هوای برگشتی مورد بهره قرار گیرد. در بخش هایی نظیر اتاق های بستری، اتاق پزشکان و پرستاران، درمانگاه و … باید از فن کویل بیمارستانی با قابلیت استفاده از هوای تازه بهره برد. این در حالی است که در بخش های اداری می توان از فن کویل با قابلیت استفاده از هوای برگشتی استفاده کرد. آنچه در مورد فن کویل ها باید مورد توجه قرار گیرد، ضعیف بودن میزان کنترل رطوبت توسط این دستگاه است و در صورت لزوم باید میزان رطوبت توسط دستگاه هواساز کنترل شده و به فن کویل ها ارسال گردد. در بخش های درمانی غالبا از فن کویل بیمارستانی هوای تازه با اتصال به هواساز و عبور جریان هوا از روی فیلتر هپا استفاده می شود. این در حالی است که بخش های اداری به چنین تجهیزاتی نیاز ندارند و می توان از هوای برگشتی هم برای تهویه مطبوع استفاده کرد.
دستگاه چیلر بیمارستان
منبع تامین برودت در بیمارستان ها می تواند دستگاه چیلر باشد که با موجود بودن در انواع مختلف و ظرفیت های گوناگون، برای همه محیط های درمانی با ابعاد و شرایط آب و هوایی مختلف مناسب است. چیلر جذبی از مهم ترین دستگاه هایی است که در بیمارستان های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد و با هزینه های پایین مصرفی که دارد، صرفه اقتصادی هم خواهد داشت. هم چنین می توان از انواع دیگر چیلر ها، نظیر چیلر آب خنک و هواخنک با کمپرسورهای قدرتمند که پاسخ گوی نیاز محیط درمانی باشند، بهره گرفت. دستگاه چیلر بیمارستان باید دارای کارکرد مطمئن و بازدهی مناسبی باشد تا آسایش دمایی در همه بخش های این کاربری ایجاد شود.
بویلر
منبع تامین حرارت در محیط های درمانی را می توان بویلر دانست که با اتصال به واحد های داخلی نظیر فن کویل، آب گرم شده را به آنها ارسال کرده و گرمایش مورد نیاز را تامین می کند.
اگزاست فن
استفاده از اگزاست فن در محیط های درمانی برای خارج کردن هوای باقی مانده در محیط صورت می گیرد. این فن ها می توانند هوای تازه را وارد محیط کرده و از طریق دریچه ای که دارند، هوای داخلی محیط را کشیده و به بیرون برانند.
طراحی سیستم تهویه مطبوع بیمارستان
سیستم تهویه مطبوع بیمارستان، همان طور که اشاره شد، از حساسیت های زیادی برخوردار است و به دلیل سروکار داشتن با سلامت انسان ها، باید دقت و حوصله زیادی در آن به کار برده شود. هر بیمارستان یا درمانگاه، بخش های مختلفی دارد که از نظیر کیفیت تهویه مطبوع، شرایط متفاوتی را می طلبند. به عنوان مثال طراحی سیستم تهویه مطبوع بیمارستان در بخش اتاق عمل با بخش خدمات متفاوت خواهد بود. در ادامه بخش های مختلف و نیازهایی که باید در طراحی سیستم تهویه مطبوع به آن توجه شود، اشاره شده اند.
تهویه اتاق عمل
تهویه مطبوع در اتاق عمل غالبا به شکل تزریق هوا از سقف و حرکت آن به سمت دیواری های اتاق و مجراهاییست که برای خروج هوا در این بخش تعبیه شده است. با توجه به اینکه در این بخش، گازهای بیهوشی منتشر می شود، باید با استفاده از یک سیستم خلا یا سیستم تخلیه و خروج هوای مجزا، نسبت به پاکسازی اتاق عمل اقدام نمود.
فاکتورهایی که باید در تهویه اتاق عمل رعایت شود، در جدول زیر لحاظ شده است.
| فاکتورهای تهویه مطبوع در اتاق عمل | جزئیات |
|---|---|
| دما | بین 68 تا 76 درجه فارنهایت |
| رطوبت | 50 تا 60 درصد |
| فشار |
فشار مثبت اتاق نسبت به اتاق های اطراف (عدم ورود هوا به اتاق) |
| سایر جزئیات | استفاده از قوی ترین فیلترها، درزگیری مناسب تمام بخش های اتاق، نصب رطوبت و دما سنج در مناسب ترین مکان
تزریق هوای تازه از سقف و خروج آن از حداقل دو مجرا روی دیوار و نزدیک به کف |
تهویه بخش مراقبت های ویژه یا ICU
بخش مراقبت های ویژه بیمارستان ها، مکانی است که بیماران با اوضاع حاد جسمی، افراد پس از اعمال جراحی و … در آن نگه داری می شوند. بنابراین اهمیت تهویه مطبوع در آن بسیار پررنگ است. فیلتراسیون هوا در این محیط ها باید به بهترین شکل صورت گیرد و استفاده از فیلتر هپا در این قسمت ها هم ضرورت دارد. در جدول زیر می توانید شرایط تهویه مطبوع بخش مراقبت های ویژه را مشاهده کنید.
| فاکتورهای تهویه مطبوع در بخش مراقبت های ویژه | جزئیات |
|---|---|
| دما | بین 75 تا 80 درجه فارنهایت |
| رطوبت | 30 تا 60 درصد |
| فشار | فشار مثبت اتاق (عدم ورود هوا به اتاق) |
| سایر جزئیات | استفاده از قوی ترین فیلترها، نصب رطوبت و دما سنج در مناسب ترین مکان
تزریق هوای تازه از سقف و خروج آن از حداقل دو مجرا روی دیوار و نزدیک به کف تعویض هوای اتاق های ایزوله در این بخش باید حداقل 15 بار در یک ساعت انجام شود. استفاده از هواسازهای مجزا برای بهبود کیفیت هوا و تنظیم رطوبت و فشار |
تهویه مطبوع اورژانس
بخش اورژانس در بیمارستان محل ورود افراد و بیماران زیادی است که با انواع امراض واگیر و غیر واگیر وارد آن می شوند. به همین دلیل این بخش را معمولا آلوده ترین بخش بیمارستان ها می نامند. تهویه مطبوع در این محیط ها، باید به شکلی باشد که دمای آسایش در هر فصل تامین گردد. استفاده از تهویه طبیعی به همراه تهویه مکانیکی در بخش ورودی اورژانس و محل انتظار توصیه می شود و برای قسمت های دیگری چون اتاق های عمل سرپایی که در اورژانس قرار گرفته، استفاده از تهویه مطبوع مکانیکی مشابه با شرایط اتاق عمل بهترین گزینه است.
تهویه مطبوع آزمایشگاه
آزمایشگاه ها محل تجمع انواع بخارات، گازها و عوامل بیماری زایی هستند که باید با تهویه ای مناسب، مهار گردند. هوای آزمایشگاه باید در هر ساعت حداقل 6 بار تعویض گردد و بسته به شرایط این عدد می تواند تا 16 بار در یک ساعت هم افزایش پیدا کند. تنظیم میزان رطوبت به نحوی که سبب منتشر شدن و گسترش قارچ ها و عوامل بیماری زا نشود، از مهم ترین اقدامات است. هم چنین فشار در این محیط باید منفی بوده و هوای تمیز با جریان یافتن به سمت خروجی ها، از محیط خارج شود. این هوا نباید مجدد مورد استفاده قرار گیرد و در زمان نصب خروجی های هوا، باید به این مورد توجه شود تا سلامت افراد به خطر نیفتد.
در جدول زیر می توانید شرایط تهویه مطبوع در آزمایشگاه را مشاهده کنید.
| فاکتورهای تهویه مطبوع در آزمایشگاه | جزئیات |
|---|---|
| دما | تا 73 درجه فارنهایت |
| رطوبت | 20 تا 50 درصد |
| فشار | فشار منفی (عدم امکان خروج هوا از اتاق) |
| سایر جزئیات |
استفاده از قوی ترین فیلترها، نصب رطوبت و دما سنج در مناسب ترین مکان تعویض هوای آزمایشگاه در این بخش باید حداقل 6 بار در یک ساعت انجام شود. تامین هوای تازه برای تهویه مطبوع آزمایشگاه |
تهویه مطبوع بخش خدمات
خدمات بیمارستان شامل تهیه غذا، رختکن، رختشوی خانه و محل قرارگیری تاسیسات و تجهیزات است. این بخش ها با دارا بودن استانداردهای عادی تهویه مطبوع می توانند شرایط مناسبی را برای کارکنان فراهم کنند. تنظیم بودن درجه حرارت و رطوبت در این محیط ها به نحوی که آسایش کاربران را به همراه داشته باشد، ضروری است.
راهنمای تهویه در بیمارستان
عملکرد سیستم تهویه مطبوع بیمارستان در هر بخش متفاوت است و با توجه به نیاز کاربر و میزان آلودگی محیط تعیین می شود. به عنوان مثال تمیز بودن یک فضا، باید فشار مثبت در آن ایجاد شود تا هوایی از بیرون به داخل راه پیدا نکند. هم چنین آگاهی از میزان تعویض هوا در ساعت، تامین یا عدم تامین هوای تازه، استفاده از فیلترهای مخصوص هر مکان، دمای آسایش، میزان رطوبت مورد نیاز و … همگی به شکل گیری راهنمای تهویه در بیمارستان منجر می شود. این استانداردها، می توانند شرایط را برای حفظ سلامت کلیه حاضران در محیط درمانی فراهم کنند و بیمارستان ها را محیطی عاری از آلودگی های موجود در هوا سازند.
نصب سیستم تهویه بیمارستانی
نصب و راه اندازی سیستم تهویه مطبوع بیمارستانی با توجه به معماری بنا و ساختار آن صورت می گیرد. ساختمان هایی که قدیمی تر هستند، قابلیت استفاده از برخی از دستگاه های جدید تهویه مطبوع را نداشته و باید با استفاده از روش های قدیمی تر نصب سیستم تهویه بیمارستانی در آنها صورت گیرد. از سویی نصب این سیستم ها به تیمی خبره و متخصص نیاز دارد که بتواند به حرفه ای ترین شکل و در زمانی کوتاه این کار را به انجام برساند. گروه صنعت تاپ تهویه با دارا بودن تیمی خبره از متخصصان نصب و راه اندازی سیستم تهویه مطبوع بیمارستان، می تواند به کامل ترین شکل این مسئولیت را به عهده گرفته و در زمانی کوتاه راه اندازی دستگاه ها را به انجام برساند.
پروژه تهویه مطبوع بیمارستان
سیستم سرمایش و گرمایش بیمارستان پروژه ای است که با به کار گیری دستگاه های تهویه مطبوع نظیر هواساز هایژنیک، فن کویل ها، چیلر تراکمی آب خنک، هواخنک یا چیلر جذبی، بویلر ها و دیگر انواع دستگاه ها در صورت نیاز به مرحله اجرا درمی آید. این پروژه نیاز به تیمی حرفه ای برای مکان یابی دستگاه ها، انتخاب مناسب ترین گزینه ها از بین دستگاه های تهویه مطبوع و تامین نیازهای مصرف کننده در بخش های مختلف دارد. هم چنین سرعت عمل بالا در اجرای پروژه تهویه مطبوع بیمارستان، به ویژه مراکزی که مشغول به کار هستند، از مهم ترین ویژگی هایی است که تیم اجرایی باید از آن بهره ببرد. در این بین گروه صنعت تاپ تهویه با دارا بودن بهترین و به روز ترین دستگاه های تهویه مطبوع سرمایشی و گرمایشی و نیز تیمی ماهر برای اجرای پروژه، آماده همکاری با مراکز درمانی می باشد.
نتیجه آنکه
تهویه مطبوع بیمارستان به دلیل تجمع انواع عوامل بیماری زا در محیط، از اهمیت زیادی برخوردار است. محیط های درمانی باید به واسطه دستگاه های تهویه مطبوع، دمای مناسب، رطوبت کافی، فیلتراسیون هوا و فشار مورد نیاز را دریافت کنند. هر بخش از بیمارستان دارای شرایط ویژه ای است و تهویه در آن با بخش دیگر متفاوت خواهد بود. به لطف انواع دستگاه های پیشرفته نظیر هواساز بیمارستانی با فیلتر هپا، چیلرها، فن کویل ها و … این نیاز تامین می شود و می توان از هوایی تازه، پاک و عاری از هر آلاینده ای بهره برد.
سوالات متداول
دلایل استفاده از سیستم های تهویه مطبوع بیمارستانی چیست؟
تامین آسایش دمایی در محیط، تامین رطوبت کافی و تصفیه هوا به منظور از بین بردن کلیه عوامل بیماری زا که سلامت بیماران و کارکنان را تهدید می کند، از مهم ترین دلایل استفاده از تهویه مطبوع بیمارستانی است.
دستگاه های تهویه مطبوع بیمارستانی کدامند؟
از مهم ترین دستگاه هایی که در بیمارستان ها استفاده می شود، باید به هواساز هایژنیک، فن کویل های تامین کننده هوای تازه، چیلر و بویلر اشاره کرد.
چیلر جذبی برای تهویه مطبوع بیمارستان بهتره یا چیلر تراکمی؟
با توجه به شرایط و امکانات محیط، معماری بنا، مساحت و فاکتورهای تخصصی دیگر، انتخاب بهترین چیلر برای بیمارستان صورت می گیرد. برای دریافت مشاوره رایگان محصول، با بخش بازرگانی شرکت تاپ تهویه تماس بگیرید. ۸۸۲۵۲۸۹۷-۰۲۱